Στο τρίτο και τελευταίο μέρος του αφιερώματος μας στους Συλλόγους και τα Σωματεία της Άντισσας, θα πάρουμε μια γεύση από τις εποχές που το λιμάνι του Γαβαθά ήκμαζε, από την αγορά της Άντισσας σε παλιότερες δεκαετίες και θα γνωρίσουμε επαγγέλματα που χάθηκαν λόγω εξέλιξης..

Κακοτράχαλη η πορεία, αλλά το σημείο του ξωκλησιού σε αποζημιώνει, με πραγματικά μια θέα που σου κόβει την ανάσα. Το εκκλησάκι της Αγ.Κυριακής  όμορφο και ταπεινό, δεν μαρτυράει την παλιά ένδοξη εποχή του “Kεντρικόν Mετόχιον του Κρεωκόπου”, σύμφωνα με πηγή που αναφέρει ο Πάνος Φραγκέλλης στο βιβλίο του “H Άντισσα”. Από το μοναστήρι σήμερα δεν σώζεται σχεδόν τίποτα εκτός από δύο στέρνες που χρησιμοποιούταν για αποθήκευση νερού.

Το εκκλησάκι που υπάρχει σήμερα μεταγενέστερο αλλά υπάρχει στον τοίχο επιγραφή από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ενός φυγόδικου που βρήκε τότε προσωρινό κατάλυμα εκεί.

"Αγία μου Κυριακή που στο βουνό ψηλά σ’ έχουνε χτίσει βοηθησέ  με και εμέ όταν μου κάνουν κρίση.

Βοήθησέ με και εμέ, όχι να με γλυτώσεις

όσο το γρηγορότερο θάνατο να μου δώσεις.”

Η ανάβαση πλέον γίνεται με αυτοκίνητο, με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια οι προσκυνητές στη Χάρη της 7 Ιούλιου και όχι μόνο να είναι περισσότεροι.

Το Μεγαλονήσι είναι νησίδα στα δυτικά της Λέσβου, στο Σίγρι. Είναι περισσότερο γνωστό και ως Νησιώπη, αλλά και ως Μεγανήσι (σπανιότερα) και είναι η μεγαλύτερη σε έκταση νησίδα της Λέσβου. Έχει μακρόστενο σχήμα -σαν καράβι-, με μήκος 2,57 χλμ. Μέγιστο πλάτος έχει 500 μέτρα και ελάχιστο 100 μέτρα. Το βόρειο άκρο της κλείνει τον κόλπο του Σιγρίου, δημιουργώντας ένα μεγάλο φυσικό λιμάνι στο οποίο αγκυροβολούν πλοία που διέρχονται το Αιγαίο και διαπερνούν τον Βόσπορο: "Ούτος είναι ο μόνος λιμήν ον οι ναυτιλόμενοι απαντώσιν από της Άνδρου μέχρις της Τενέδου" (Στράβων). Το έδαφός της είναι ηφαιστιογενές. Καλύπτεται από χαμηλή βλάστηση από φρύγανα - κυρίως αστιβή. Λίγα αρμυρίκια φυτεύτηκαν τη δεκαετία του 1970. Παλιότερα, νοικιάζονταν ως βοσκότοπος, ενώ οι φαροφύλακες που έμεναν στο Φάρο καλλιεργούσαν κηπευτικά.

Στη Νησιώπη υπήρχαν πάντοτε πολλά αγριοκούνελα. Πριν από λίγα χρόνια, μια επιδημία μείωσε επικίνδυνα τον πληθυσμό τους. Η Νησιώπη είναι δημόσιος και επισκέψιμος χώρος. Στα νοτιοανατολικά της νησίδας υπάρχει μια ωραία παραλία, κατάλληλη για μπάνιο. Στη Νησιώπη ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει χερσαία και θαλάσσια τμήματα απολιθωμένων κορμών. Σχεδόν σε όλη την έκταση του νησιού έχουν εντοπισθεί εκατοντάδες απολιθωμένοι κορμοί δένδρων, ιστάμενοι ή κατακείμενοι με εντυπωσιακούς χρωματισμούς. Η μεγάλη συγκέντρωση φυτικών απολιθωμάτων στην Νησιώπη την καθιστά ένα μοναδικό γεώτοπο. Στην δυτική πλευρά του νησιού η δράση των κυμάτων αποκαλύπτει γιγαντιαίους κορμούς κωνοφόρων (προγονικές μορφές Σεκόιας) αλλά και αγγειόσπερμων δένδρων που κείτονται στην ακρογιαλιά.

Στην θαλάσσια περιοχή γύρω από το νησί, ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει δεκάδες απολιθωμένους κορμούς δένδρων που βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Την έντονη ρηξιγενή τεκτονική δράση που γνώρισε η περιοχή κατά το πρόσφατο γεωλογικό παρελθόν μαρτυρούν τα δεκάδες ρήγματα που εμφανίζονται στην επιφάνεια και στις απόκρημνες ακτές του νησιού, ενδεικτικές της πρόσφατης αποκοπής του από την υπόλοιπη Λέσβο.Επίσης πάνω στο νησί υπάρχουν το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, θαυμάσιοι κορμοί απολιθωμένων δένδρων που ξεκινούν από τη στεριά και εκτείνονται στη θάλασσα, και ερείπια βασιλικής. Ένα καραβάκι εκτελεί συχνά δρομολόγια από το Σίγρι στην απέναντι όχθη, οπότε αν το επιτρέψει ο καιρός, μπορείτε εύκολα να τον επισκεφτείτε.